Πιο συγκεκριμένα:

• Η «Ελληνικό Κτηματολόγιο» θα ελέγξει τις οικιστικές πυκνώσεις (που έχουν οριοθετηθεί από τους δήμους). Υπενθυμίζεται ότι για τον προσδιορισμό μιας ομάδας αυθαιρέτων ως οικιστικής πύκνωσης χρειάζονταν κατ’ ελάχιστον 50 κτίρια σε έκταση 25 στρεμμάτων. Ο ορισμός δεν έθετε κριτήρια ως προς την πυκνότητα ή την ελάχιστη απόσταση των κτιρίων, με αποτέλεσμα πολλοί δήμοι να δηλώσουν οικιστικές πυκνώσεις – «χταπόδια», που χρησιμοποιούσαν λεπτές λωρίδες γης για να συμπεριλάβουν μεμονωμένα κτίρια σε απόσταση από τον «οικισμό». Επομένως, είναι αμφίβολο αν αυτές οι πυκνώσεις θα «κοπούν». Να σημειωθεί ότι 24 δήμοι (7,3%) δεν δήλωσαν καθόλου οικιστικές πυκνώσεις.

• Ο έλεγχος θα διαρκέσει ένα μήνα. Κατόπιν, με μια διαπιστωτική πράξη, θα παραμένουν μόνο οι «έγκυρες» και μάλιστα ως προς τα δασικά τους τμήματα. Οι «άκυρες», ή τα τμήματα των έγκυρων που είναι λ.χ. αγροτικά, θα διαχωρίζονται στον δασικό χάρτη με άλλο χρώμα και θα εφαρμόζεται σε αυτά κανονικά η δασική νομοθεσία.

• Ο κατάλογος των έγκυρων θα αποστέλλεται στις κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών για να αφαιρέσουν όλες τις εκτάσεις στις οποίες δεν δύναται να εφαρμοστεί η ρύθμιση: πρόκειται για όλες τις Natura, τους εθνικούς δρυμούς και τις περιοχές Ραμσάρ. Εξαιρούνται από τον περιορισμό αυτό οι ομάδες αυθαιρέτων σε προστατευόμενες περιοχές, όταν η δόμηση εκεί επιτρέπεται ή όταν το καθεστώς προστασίας δεν έχει εξειδικευθεί (η πλειονότητα των προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας) και η δόμηση προϋπήρχε της θέσπισης του πλαισίου. Τέλος, από τη ρύθμιση εξαιρούνται και οι περιοχές που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες ή βρίσκονται μέσα στις «ζώνες δυνητικού κινδύνου» οριοθετημένων ρεμάτων.

• Τα δασικά αυθαίρετα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Στα προ της 11ης Ιουνίου 1975 και σε αυτά που χτίστηκαν από 12.6.1975 έως 28.7.2011 (η ημερομηνία «κόκκινη» γραμμή για τα πέντε τελευταία πλαίσια νομιμοποίησης αυθαιρέτων). Τα πρώτα εξαιρούνται από την κατεδάφιση για 40 χρόνια και τα δεύτερα για 25 χρόνια. Για το ίδιο διάστημα αναστέλλονται και όλα τα διοικητικά μέτρα που έχουν επιβληθεί εις βάρος τους (πρόστιμα κ.λπ.). Σε ερώτηση της «Κ», αν σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και δικαστικές αποφάσεις, ποινικές διώξεις κ.λπ. ο αναπλ. υπουργός Σωκράτης Φάμελλος απάντησε θετικά (ανάλογη ρύθμιση είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ για τον ν.4178/13 για τα αυθαίρετα).

• Για να ενταχθεί ένα αυθαίρετο στη ρύθμιση, ο ιδιοκτήτης του θα πρέπει να καταβάλει παράβολο 250 ευρώ και πρόστιμο που υπολογίζεται με κάποιες μεταβλητές.

• Τα κτίρια που θα ολοκληρώσουν την υπαγωγή τους στη ρύθμιση μπορούν να συνδεθούν με δίκτυα κοινής ωφελείας (αν δεν έχουν ήδη με τη βοήθεια των δήμων) και να επισκευάζονται, αλλά όχι να επεκτείνονται.

• Το πρόστιμο χρησιμοποιείται για δασικά έργα, κατά προτεραιότητα στην ίδια δημοτική κοινότητα, όπως λ.χ. αναδασώσεις.

Διαδικασία και βήματα υπαγωγής στη ρύθμιση

Παράβολο 250 ευρώ, 100 δόσεις και μια διαδικασία ανάλογη με εκείνη των αυθαιρέτων θα πρέπει να ακολουθήσουν όσοι επιθυμούν να «διατηρήσουν» τη χρήση των δασικών τους αυθαιρέτων. Βασική προϋπόθεση, να βρίσκονται μέσα σε «οικιστική πύκνωση», η οποία έχει προηγουμένως εγκριθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η διαδικασία πάντως δεν είναι απλή, καθώς προϋποθέτει εκτός από την καταβολή προστίμου, τεχνική έκθεση, τοπογραφικό, στατική έκθεση και άλλα.

• Πρώτο βήμα για την υπαγωγή στη ρύθμιση είναι ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου να αποδείξει τον χρόνο ανέγερσής του. Αυτό αποδεικνύεται με αεροφωτογραφία, ή δημόσια έγγραφα (έγγραφα δασικής υπηρεσίας, πρωτόκολλα κατεδάφισης, διοικητικές πράξεις πολεοδομικής υπηρεσίας, δικαστικές αποφάσεις, τίτλοι ιδιοκτησίας που έχουν συνταχθεί πριν από το 1975 και αφορούν στο κτίριο).

• Τα δικαιολογητικά θα υποβάλλονται σε πληροφοριακό σύστημα που θα λειτουργήσει η «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Εκτός από τα αποδεικτικά τού χρόνου κατασκευής, θα πρέπει να υποβάλει αίτηση, τεχνική έκθεση μηχανικού με την περιγραφή του κτιρίου και των συνοδών κατασκευών, τοπογραφικό διάγραμμα και διάγραμμα κάλυψης. Επίσης, θα πρέπει να υποβάλει έκθεση στατικού ελέγχου του ακινήτου και έκθεση μηχανικού για τον ηλεκτρομηχανολογικό έλεγχο των εγκαταστάσεων.

• Η αίτηση συνοδεύεται από την καταβολή παραβόλου ύψους 250 ευρώ. Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταθέσει όλα τα δικαιολογητικά σε διάστημα 6 μηνών από τη στιγμή καταβολής του παραβόλου.

• Το πρόστιμο υπολογίζεται με έναν αλγόριθμο που συμπεριλαμβάνει την αξία της δασικής γης (και αφορά όλο το οικόπεδο, όχι μόνο το κτίριο), το κόστος της αναδάσωσης ανά στρέμμα, την έκταση της εκχέρσωσης, την επιφάνεια του κτιρίου, την επιφάνεια υπογείου αν υπάρχει. Σε αυτά προστίθενται αυξητικοί συντελεστές για τη δόμηση χωρίς άδεια, για την παλαιότητα του κτιρίου (0,4 για τα προ του 1975, 0,6 αν κατασκευάστηκε από το 1975 έως το 2003 και 1,2 από το 2003 έως το 2011) και για την επιφάνεια του κτιρίου (1,3 για κτίρια έως 100 τ.μ., 1,5 για κτίρια 100-200 τ.μ. και 1,7 για κτίρια άνω των 200 τ.μ.). Σε αυτό προστίθεται ενιαίο πρόστιμο για τις συνοδεύουσες κατασκευές από 1.000 ευρώ έως 3.000 ευρώ, ανάλογα με το κόστος κατασκευής τους (άγνωστο πώς αυτό αποδεικνύεται).

• Υπάρχουν βέβαια και οι γνωστές εκπτώσεις: το πρόστιμο μειώνεται κατά 33% αν είναι πρώτη και μοναδική κατοικία και 33% αν είναι εντός ιδιωτικής δασικής έκτασης. Αν συντρέχουν και οι δύο προϋποθέσεις, το πρόστιμο μειώνεται κατά 50%. Επίσης υπάρχει έκπτωση 20% αν καταβληθεί εφάπαξ.

• Αν δεν καταβληθεί εφάπαξ, το πρόστιμο μπορεί να καταβληθεί σε 100 μηνιαίες δόσεις (δηλαδή να αποπληρωθεί σε 8 χρόνια). Αν ο ενδιαφερόμενος καθυστερήσει την καταβολή πέντε δόσεων, αυτομάτως κηρύσσεται έκπτωτος και ό,τι έχει πληρώσει συμψηφίζεται με τα πρόστιμα της δασικής υπηρεσίας.

• Το πρόστιμο θα καταβάλλεται ηλεκτρονικά σε έναν ειδικό λογαριασμό στο Πράσινο Ταμείο.